قائم مقام شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی:

سد دوستی برای سومین بار سرریز می شود

 سد دوستی، مشترک بین ایران و ترکمنستان که ۱۶ سال از آغاز بهره‌برداری آن می‌گذرد، طبق پیش‌بینی‌های انجام شده و با تداوم جریان‌های ورودی به سد، به زودی و برای سومین بار سرریز می‌شود.قائم مقام شرکت آب منطقه‌ای‌استان  به  ایرنا گفت: هم‌اکنون بیش از ۷۴ درصد مخزن ذخیره آب این سد پر  شده که این میزان نسبت به سال گذشته  حدود ۱۱ درصد افزایش داشته است.طاهری افزود: هم‌اکنون حدود ۹۰۰ میلیون متر مکعب آب پشت سد دوستی جمع شده است. 

شماره : 20381 -۱۳۹۹ يکشنبه ۲۸ ارديبهشت ص 1 و 3 خراسان رضوی

فرماندار سرخس: 60درصد ظرفیت سد دوستی پر است

تمدن- فرماندار سرخس با بیان این‌که شهرستان سرخس آمادگی سرریز شدن سد دوستی را دارد، گفت : 730 میلیون متر مکعب از ظرفیت سد دوستی پر شده است که معادل 60 درصد آن پر و 40 در صد آن خالی است .محمد رضا رجبی مقدم در گفت‌وگو با خراسان رضوی اعلام کرد: 130 متر مکعب درثانیه ورودی آب داشته‌ایم که با احتساب 650 میلیون متر مکعب ذخیره قبلی سد به 730 میلیون متر مکعب افزایش یافته است. وی بیان کرد: ظرفیت دریاچه پشت سد دوستی یک میلیارد و 200 میلیون متر مکعب است و تا سرریزشدن سد، به ظرفیت بالایی آب نیاز داریم ، ولی اکنون 40 درصد ظرفیت سد دوستی خالی است و ورودی آن هم آن قدر نیست که سد دوستی سرریز شود. درج در خراسان رضوی شماره : 20368 -۱۳۹۹ شنبه ۱۳ ارديبهشت در صفحه اول و سوم

گزارشی از ساخت سد شوریجه که طبق برنامه تاپایان امسال باید تکمیل شود

شوریجه پشت سد بی پولی !

نویسنده : محمد علی تمدن

سال 1393 ساخت سد شوریجه روی رودخانه کشف رود با هدف جلوگیری ازخروج سالانه 100 میلیون مترمکعب سیلاب به خارج ازکشور آغازشد ، طبق برنامه زمان بندی ساخت این سدباید تاپایان امسال به اتمام می رسید اما حالا مدیر پروژه سد شوریجه از پیشرفت تنها 24 درصدی پروژه خبرمی دهد ومی گوید :وضعیت خراب است ، اعتبارات را  تصویب  می کنند ولی اختصاص کامل نمی یابد ، ما برای امسال 50 میلیارد تومان درخواست داده بودیم که پنج میلیارد تصویب شد و از پنج میلیارد هم یک میلیارد و 900 میلیون را دادند ، از محل دیگری 10 میلیارد تومان تصویب کردند که فعلا نه رنگش را دیده ایم و نه بویش را.به گزارش خراسان رضوی، احداث  سد شوریجه با هدف جلوگیری  از خروج بیش از 100 میلیون متر مکعب سیلاب به خارج از مرز  و تامین آب  کشاورزی سرخس  آغاز شد اما حالا با تزریق قطره چکانی اعتبارات بیم تعطیلی این پروژه تا پایان سال می رود.
فرماندار سرخس درباره وضعیت سد شوریجه در منطقه سرخس گفت: سد در مرحله ای است که فراز بند  و کانال انحرافی و تونل انحرافی آن کامل شده است و اگر سیلابی وارد شود از کانال های انحرافی عبور می کند .
محمد رضا رجبی مقدم افزود: سد شوریجه پنج برابر نسبت به عملیاتی که دارد حجم عملیات خاکی اش توجیه دارد یعنی در موقعیتی است که با انجام یک عملیات 10 میلیون متر مکعبی می شود خیلی راحت کاملش کرد و قول داده اند منابع مالی را تزریق کنند. الان کار با سرعت خوبی انجام می شود و پیمانکار خوبی هم دارد و چنان چه منابع مالی را تزریق کنند در زمان کوتاهی می توانند دیواره سد را بسازند و بعد آن سد آبگیری شود.وی بابیان این که برای تکمیل سد شوریجه حدود 80 تا 100 میلیارد تومان نیاز است، اظهارکرد: آبی که وارد این سد می شود از کل حوضه کشف رود و مشهد تا چناران و قوچان می آید و از  حوضه آبریز خارج می شود و مسیری را که طی می کند قریب 100 تا 150 کیلومتر است که پس از جمع آوری  در محل سد شوریجه به مصرف آب شرب مشهد و کشاورزی سرخس خواهد رسید.
نماینده مردم سرخس  نیز گفت: قبلا پروژه سد شوریجه جزو پروژه های استانی- شهرستانی بود ولی از سال 95 جزو پروژه های آب های مرزی قرار گرفت و از آن به بعد از اعتبارات صندوق ملی استفاده می کند.
 سید احسان قاضی زاده هاشمی افزود: برای این پروژه  قرار داد مناقصه ای بیش از 100 میلیارد تومان برگزار شد و حدود یک سال و نیم است پیمانکارش شروع به کار کرده است و تا به حال هم 20 میلیارد تومان دریافتی داشته   و پنج میلیارد تومان هم اوراقی است که به  تازگی به آن اختصاص داده شده  و ما در بازدیدی که چندی پیش با رئیس شرکت منابع آب کشور آقای رسولیها داشتیم فراز بند سد در مرحله نهایی شدن است و معنایش این است که اگر فرازبند تکمیل شود در سیلاب های بهاره امسال یک بخش آبگیری محدود خواهیم داشت و با تکمیل همین فراز بند روستای پل گزی هم زیر آب می رود که در آن جا هم املاک روستا توسط آب منطقه ای استان ارزیابی شده و قرار است که به سرعت خریداری و آن روستا جابه جا شود. وی درپاسخ به سوال خراسان  رضوی که پرسید کی این اعتبارات اختصاص یافته است  گفت: 20 میلیارد تومان در دوسال گذشته و پنج میلیاردتومان  هم حدود آبان اوراق تخصیص داده شد که بستگی دارد به نرخ تسعیر ارز که نرخ صندوق توسعه با ارز چهار هزار و 200 تومان بوده که بناست ارز نیمایی باشد واز این هشت هزار و 800 تومان عدد بزرگی آزاد می شود که اگر آن اتفاق بیفتد عدد بیشتری خواهد شد.
اعتبارات تصویب می شود ولی اختصاص کامل نمی یابد
مدیر پروژه سد شوریجه به خراسان رضوی گفت: وضعیت خراب است؛ اعتبارات را  تصویب می کنند ولی اختصاص کامل نمی یابد ، ما برای امسال 50 میلیارد تومان درخواست داده بودیم که  پنج میلیارد  تصویب شد واز پنج میلیارد هم یک میلیارد و 900 میلیون را دادند و  باز از محل دیگری 10 میلیارد تومان تصویب کردند که فعلا نه رنگش را دیده ایم و نه بویش را.مهندس سید حسین عطار زاده حسینی در پاسخ به سوال خراسان رضوی  که تا کنون چه میزان سد شوریجه پیشرفت فیزیکی داشته است  پاسخ داد: پیشرفت فیزیکی این پروژه باید 100 در صد می بود اما الان 24 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.وی افزود: در پروژه های سدسازی یک سری کار های زیر بنایی  همچون تامین و تولید مصالح سد انجام شده و از بدنه سد،  سیستم انحراف آب حدود 80 درصد پیشرفت دارد و اگر سیلی بیاید از محل تونل عبور می کند و الان هم  سیل در حال عبور از محل تونل است وما توانستیم آب را انحراف بدهیم تا بتوانیم بدنه سد را شروع کنیم ولی به علت این که اعتبار نداریم کارگاه‌هایمان تعطیل  و کارگران سد چیزی حدود 6 تا 7 ماه حقوق هایشان با تاخیر پرداخت شده و اگر با این روال پیش برود و پولی به پروژه سد شوریجه داده نشود من پیش بینی می کنم تا پایان سال پروژه تعطیل شود.
سدشوریجه مورد بی مهری وزارت نیرو قرار گرفته است
وی ادامه داد: پیمانکار پروژه هم اکنون  طی دو نامه از ما خواسته است که خاتمه پیمان بدهیم زیرا با این اوضاع نمی تواند کار کند، مشکل ما آن جا پول است. سازمان مدیریت گفته  پروژه مرزی و ملی است و از تهران اعتبار دریافت می کند.  امسال ما 700 میلیون تومان از صندوق توسعه ملی دریافت کردیم، اعتبارسال 97 آن 700 میلیون تومان مصوب و  پول نقد بوده که به ما دادند ، پنج میلیارد تومان اوراق خزانه داشته ایم که یک میلیارد و 900 میلیون تومانش را در 29 دی ماه 98 دادند و مابقی اش را دیگر نمی دهند و 10 میلیارد تومان  از محل تسعیر ارز به ما تعلق گرفته ( یا 10 میلیارد تومان اوراق مشارکت)  که از این محل مشارکت فقط تصویب شده است و چیزی دریافت نکرده ایم و سد شوریجه مورد بی مهری وزارت نیرو قرار گرفته است.
تمام دنیا دارند منابع آبی شان را حفظ می کنند
وی درباره اهمیت سد شوریجه هم گفت:  اهمیت سد شوریجه در اهداف سد هست و  با توجه به این که مرزی است از خروج آب از کشور جلوگیری می کند، الان تمام دنیا دارند منابع آبی شان را حفظ می کنند. متاسفانه جلوی چشم خودمان آب دارد از مرز خارج می شود، این سد از خروج آب از کشور جلوگیری می‌کند که هدف اصلی است و هدف‌های  فرعی این است که یک بخشی از آب شرب مشهد را تامین کند.
وی در پاسخ به این سوال  که چنان چه سد شوریجه تکمیل شود تا چه میزان می تواند از خروج آب از کشور جلوگیری کند هم گفت: در مطالعات رودخانه کشف رود گفته شده به‌طور متوسط سالانه سد در برنامه اش باید 27 میلیون متر مکعب آب را مهار کند ولی از سال 92 با مطالعاتی که دارند بیش از دو برابریعنی به طور متوسط 50 میلیون متر مکعب آب خارج می شود. من به عنوان کارشناس آب هر عددی که می گویم مستند است مثلا در سال آبی 95 مقدار 114 میلیون متر مکعب و در سال 96 حدود 50 میلیون متر مکعب و در سال 97 که سال پر آبی بود و بهار پر آبی داشته بالای 100 میلیون متر مکعب آب از محل سد شوریجه خارج شده است. تازه این آمار هایی است که ما داریم اما به لحاظ کارشناسی من نظرم بیشتر از این است ولی من می خواهم حداقل‌هایی  را که ثبت شده است بیان کنم و این جوری که پیش بینی کرده اند کارا تر و هدف مند تر است.
وی  تاکید کرد: ما در خراسان زندگی می کنیم  ما در خوزستان، ایلام، کردستان یا کرمانشاه زندگی نمی کنیم  که بارش هایشان بالاست و تراکم جمعیت شان مثل اینجا نیست و شهر بزرگی مثل مشهد را ندارند، ما در اینجا هیچ منابع آبی  در اطراف مان وجود ندارد این‌ها حداقل منابع آبی است و خراسان به لحاظ منابع آبی یکی از استان های بسیار فقیر است ولی بحث این است که منابع اعتباری که به این پروژه ها تعلق می گیرد در استان خراسان رضوی اگر به نسبت کل کشور حساب کنیم عادلانه تقسیم نمی شوداین را همیشه به نماینده های مجلس در استان می گوییم که اعتبارات عادلانه نیست. من شنیدم در همین صندوق توسعه ملی  که بالای 8 هزار میلیارد تومان در کشور هزینه شده سهم استان خراسان رضوی کمتر از 200 میلیارد تومان است که اگر در کشور به نسبت جمعیت نگاه کنید تخصیص آن برای استان ما عادلانه نیست.وی در پایان گفت: سد شوریجه با ارتفاع حدود 46/5 متر از نوع خاکی با هسته رسی و با حجم بدنه حدود یک و نیم میلیون متر مکعب و طول تاج 375 متر و ظرفیت مخزن 200 میلیون متر مکعب روی رودخانه کشف رود در منطقه مرزی سرخس در حال ساخت است. شماره : 20301 - ۱۳۹۸ پنج شنبه ۳ بهمن در صفحات 1 و 4 خراسان رضوي

سهم ایران از ذخیره آب سد دوستی فقط 50 میلیون متر مکعب است

 

زنگ خطر «دوستی»

نویسنده : تمدن ، عرفانیان

مدیرمطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه ای استان از پر بودن حدود 20 درصد مخزن سد دوستی معادل (250 میلیون مترمکعب) خبرداد و گفت: این سد در مدت مشابه سال گذشته حدود 38 درصد پر بوده است.دکتر قندهاری تصریح کرد: ورودی آب به سد دوستی در سال آبی جاری (از ابتدای مهر 1396 تاکنون) حدود 47 میلیون مترمکعب  و در سال آبی قبل (از مهر 1395 تا مهر 1396) حدود 300 میلیون مترمکعب بوده است.مدیر مطالعات پایه منابع آب  شرکت آب منطقه ای استان با اشاره به این که یکی از مهم ترین مسائل پیش روی استان طی امسال آب است، گفت: ما در استان تا امروز 35 درصد نسبت به متوسط دوره 30 ساله کاهش بارش داشتیم و فقط شهر مشهد نزدیک به بارندگی نرمال است و مثلا کاشمر حدود 59 درصد کاهش بارش دارد.وی در پاسخ به این سوال که با توجه به بارندگی های سه هفته گذشته برای برخی از مردم ممکن است این ذهنیت پیش آمده باشد که امسال کمبود آب نداریم، گفت: وقتی بارندگی صورت می گیرد حداقل شش ماه طول می کشد تا روی منابع آب زیرزمینی ما تاثیر بگذارد و با تاخیر شش ماهه منابع آبی تاثیر می گیرد ضمن این که باید توجه داشته باشیم در بسیاری از دشت ها فاصله برداشت ما از منابع آبی با بارش ها آن قدر زیاد است که باید حداقل 50 درصد افزایش بارندگی داشته باشیم تا کمبود منابع آب زیرزمینی جبران شود.
ورودی آب به سد دوستی
دکتر قندهاری در پاسخ به این سوال که ورودی آب به سد دوستی از ابتدای سال آبی جاری چقدر است؟ گفت: از ابتدای سال آبی (مهر 1396) تا الان حدود 47 میلیون متر مکعب آب وارد سد دوستی شده است در حالی که در سال آبی گذشته (مهر 1395 تا مهر 1396) کلا حدود 300 میلیون متر مکعب ورودی آب به سد دوستی داشتیم.وی در پاسخ به این سوال که چقدر از آب شرب مشهد از سد دوستی تامین می شود، گفت: روزانه با جریان 1.7 مترمکعب در ثانیه از سد دوستی آب برای مشهد دریافت می کنیم اما آماری از این ندارم که سرجمع تامین آب شرب مشهد از سد دوستی چقدر است.دکتر قندهاری تصریح کرد: ما طبق سناریوهای مختلفی که برای تامین آب شرب مشهد داشتیم، قرار بود امسال 70 میلیون متر مکعب از آب سد دوستی استفاده کنیم در حالی که ورودی آب به سد دوستی از ابتدای سال آبی حدود 47 میلیون متر مکعب بوده و نصف آن نیز متعلق به کشور ترکمنستان است.وی در پاسخ به این سوال که آیا با ترکمنستان نیز جلساتی برای برداشت آب از سد دوستی دارید؟ گفت: ما هر سه ماه یک بار با ترکمنستان جلسه داریم و نحوه برداشت آب در سه ماه آینده از سد دوستی را در این  جلسات تعیین می کنیم.دکتر قندهاری در پاسخ به این سوال که آیا تاکنون موضوع خرید سهم آب ترکمنستان از سد دوستی را مطرح کرده اید؟ گفت: بله در یکی از جلسات کمیسیون ها این موضوع مطرح شد، اما از پاسخ و نتیجه اطلاعی ندارم.وی در پاسخ به این که آیا با کشور افغانستان درخصوص این که با احداث سلما در این کشور ورودی آب به سد دوستی کاهش یافته است، رایزنی شده یا خیر؟ گفت: طبق صحبت های دکتر ظریف وزیر امورخارجه پنج کمیته بین دو کشور ایجاد شده است که امیدواریم در کمیته آب با ریاست دکتر عراقچی تصمیم هایی گرفته ومنافع دو کشور تضمین شود. به هر حال کشور افغانستان شرایط خاصی دارد.
وضعیت آب پشت سد دوستی بحرانی است
فرماندار سرخس نیز به خراسان رضوی گفت: هم اکنون آب پشت سد دوستی کمتر از 240 میلیون متر مکعب است و بارندگی های اخیر هم هیچ گونه تاثیری بر افزایش ذخیره  آن نداشته و وضعیت آب پشت سد دوستی بحرانی است. حسین سنجرانی افزود: این میزان نسبت به سال گذشته 100 میلیون متر مکعب کاهش داشته و ساخت سد سلما در بالا دست سد دوستی در افغانستان باعث شده است که آبی به سد دوستی نرسد. وی ادامه داد: از میزان 240 میلیون متر مکعب آب ذخیره پشت سد دوستی 120 میلیون سهم ایران و بقیه سهم ترکمنستان است. سنجرانی افزود: باید توجه داشت الان از 240 میلیون متر مکعب آب موجود، بخش مفید آب پشت سد دوستی بین 80 تا 90 میلیون متر مکعب است و بقیه آب به علت گل و لای و لجن قابل برداشت نیست و از این مقدار به هر میزانی که توسط ما برداشت شود به همان اندازه هم سهم ترکمنستان است.
فرماندار سرخس ادامه داد: باید یک عزم ملی در ساخت سد شوریجه که سوپاپ اطمینانی برای بخش کشاورزی و صنعت سرخس است، ایجاد شود و برای آب شرب هم در یک فرایند خاصی، آب سد در حال ساخت شوریجه قابل استفاده خواهد بود . وی با ابراز تاسف اعلام کرد: برابر گزارش رسیده از اداره امور آب شهرستان سرخس، فقط در بارندگی های اواخر اردیبهشت به میزان 50 میلیون متر مکعب آبی که از کشف رود، وارد منطقه سرخس شده بود به علت تکمیل نبودن سد شوریجه و دیگر امکانات مانند آماده نبودن رودهای پایین دست و رودهای سنتی و آب بند های سرخس، از دسترس خارج و به کشور ترکمنستان در این شرایط بی آبی رفت. وی افزود: باید عزم و اراده و سیاستی در زمینه صرفه جویی آب و روش های مکانیزاسیون و روش های جدید و خط انتقال آب در کشاورزی توسط لوله اعمال شود و ما به سمت کشت محصولاتی با آب کمتر برویم .
در سرخس امسال به سمت کشت چغندر قند پاییزه رفته ایم که 60 درصد در مصرف آب صرفه جویی می شود و دولت در سال گذشته هم دو هزار هکتار از اراضی را زیر کشت آبیاری پیشرفته در سرخس برد که 85 درصد هزینه عملیات آن به صورت بلاعوض توسط دولت و 15 درصد توسط کشاورز در سرخس تامین و اراضی هم یکپارچه شد . حسین سنجرانی افزود: وابستگی آب شرب مشهد به سد دوستی قبلا 76 درصد بوده و الان به کمتر از 40 درصد رسیده است و همچنان در حال کاهش است چون در این جا هم دیگر آبی نیست که به مشهد انتقال یابد و باید به دنبال صرفه جویی و روش های نوین تامین آب بود. شایان ذکراست،  مردم سرخس از ابتدای بهره برداری از سد دوستی تاکنون نتوانسته اند از آن برای شرب استفاده کنند، به علت این که هنوز خط انتقال آب از سد دوستی به سرخس تکمیل نشده و بخش کمی از آن ساخته شده و بقیه معطل تامین اعتبار است . مردم سرخس از چاه های آبی که زده شده استفاده می کنند و به دلیل سختی آب و املاح زیاد مجبور به استفاده ازدستگاه های آب شیرین کن در منازل یا در شهرهستند.
23 درصدحجم سد های استان پر است
جم ،مسئول روابط عمومی شرکت آب منطقه ای خراسان گفت : هم اکنون 23 درصدحجم سد های استان پر و این میزان معادل یک میلیارد و 550 میلیون متر مکعب است. وی مردم را به صرفه جویی دراستفاده از آب و استفاده از روش های نوین آبیاری در کشاورزی توصیه کرد و با ارائه جدول بارندگی 40 شهر استان گفت :میزان بارندگی تجمیعی امسال در سرخس 107 میلی متر و سال گذشته 157.5 میلی متر و متوسط بارندگی 23 ساله هم در بازه زمانی مشابه 176 میلی متر بوده است که نسبت به سال گذشته 32.1 درصد کاهش و نسبت به متوسط دوره هم 39.2 درصد کاهش داشته و بارندگی تجمیعی ماه جاری هم در سرخس چهار میلی متر بوده است.

شماره : 19835 - ۱۳۹۷ يکشنبه ۱۳ خرداد صفحات اول و دوم خراسان رضوي

 66 حلقه چاه غیر مجاز تاکنون  در سرخس مسدود شده است
محمودی/ مدیر امور منابع آب سرخس از وجود 230 حلقه چاه غیر مجاز خبر دادکه تاکنون 66حلقه با همکاری دادستانی، نیروی انتظامی وفرمانداری شهرستان انسداد وتخریب شده است.  به گزارش خراسان رضوی عبادی نژاد با اشاره به آخرین وضعیت آبی منطقه گفت:کشاورزی شهرستان را تامین می کند.وی با بیان این که در باور بسیاری از زارعان منطقه این تصور وجود دارد که شیب آب به سوی ترکمنستان است افزود:این امر در حرکت سیلاب های سطحی که به تجن می ریزد امر طبیعی می باشد اما در خصوص آب های تحت العرضی این امر ثابت نشده  و تحقیقاتی در دستور کار است که به زودی اعلام می شود.
عبادی نژاد اضافه کرد:متاسفانه این تفکر در گذشته موجب شده چاه های غیر مجاز در سرخس حفر وبرداشت بی رویه آب افزایش یابد

شماره : 19736 - ۱۳۹۶ پنج شنبه ۲۸ دي ص 7 خراسان رضوي

مدیر عامل شرکت آب منطقه ای استان گفت: ذخیره آب سد دوستی مشترک بین ایران و ترکمنستان برای تامین آب  مشهد 70 میلیون متر مکعب بیشتر از مدت مشابه سال گذشته است.به گزارش ایرنا، محمدحسین جعفری افزود: از ابتدای امسال تاکنون 143 میلیون متر مکعب آب به سد دوستی وارد شده و هم اکنون 465 میلیون متر مکعب آب پشت سد دوستی ذخیره شده است.وی اظهار کرد: 39 درصد ظرفیت سد دوستی پر آب است در حالی که این میزان در مدت مشابه سال گذشته 33 درصد بود.// شماره : 19549 - ۱۳۹۶ چهارشنبه ۱۰ خرداد ص 3 خراسان رضوي

 وعده‌های مسئولان

سال ۸۳ بود که مدیرعامل وقت شرکت سهامی آب منطقه‌ای خراسان در دیدار با اعضای شورای شهر سرخس گفت: پروژه سد دوستی ملی و فراملی است که بیشتر منافع آن نصیب مردم سرخس می‌شود.

 وی افزود: با تجمع آب در پشت سد جریان آب طی ۹ ماه در کانال‌ها و انهار منطقه در جریان خواهد بود به‌طوری‌که میزان برداشت تا هشت برابر فعلی (۵۰ میلیون مترمکعب) پیش‌بینی می‌شود.

 حسینی وعده داد با این ذخیره‌گاه آبی ۱۰ هزار هکتار زمین بایر زیر کشت می‌رود، برای چهار هزار نفر اشتغال ایجاد می‌شود و تغذیه سفره‌های آب‌های زیرزمینی و چاه‌ها منطقه با بالا آمدن آب در چاه‌ها، محدودیت حفر چاه جدید نیز برداشته می‌شود.

 این مطالب و گفته‌های سایر مسئولان درگذر زمان به لحاظ اینکه سند و پیگیری نداشت، رفته‌رفته به فراموشی سپرده شد و تنها ماحصل این وعده‌ها حسرت بود و حسرت، به‌طوری‌که دیگر کسی از احوال و اخبار سد دوستی خبری نمی‌گرفت.

 چندی بعد طی ماه‌های پایانی سال ۸۹ موضوع آب‌رسانی به شهر سرخس مطرح و نقل مجالس و شعار مسئولان در جلسات مختلف شد و طولی نکشید که کلنگ این پروژه هم در شهریور سال ۹۰ با حضور فرماندار، مسئولان آب و نماینده وقت مجلس زده شد که درنهایت باگذشت ۵ سال منجر به حفر دو چاه در جوار رودخانه خشکیده تجن رضایت دادند و برای توجیه افکار عمومی اعلام کردند آب این چاه‌ها کیفیتی دارد که حتی آب سد دوستی به آن نمی‌رسد!

 درنهایت این پروژه هم که قرار بود طی دو تا سه سال به بهره‌برداری برسد در ردیف طرح‌هایی رفت که کماکان مردم را حسرت‌به‌دل راهی مراکز تصفیه آب‌های معابر شهرستان کرده که روزبه‌روز به علت مشکل‌دار بودن آب‌های آشامیدنی در حال افزایش است.

 پدیده تغییرات اقلیمی، کمبود نزولات آسمانی و افتتاح سد سلما در افغانستان مدیران آب منطقه‌ای را بر آن داشت که در اعلام نظر جدیدی هشدار دهند شهرستان سرخس در معرض افت آب‌های زیرزمینی و افزایش روند شوری است و اینکه می‌گویند بر اساس شیب زمین آب‌ها به سمت کشور همسایه شمالی هدایت می‌شود برداشتی غلط است.

 بر همین اساس در این گزارش و برای بررسی موضوعات مطرح‌شده با تعدادی از کشاورزان منطقه به گفتگو نشستیم.

 پروانه‌های بهره‌برداری آب چاه‌ها از روی عدالت نیست

مرادی کشاورز سالمندی که دست‌های پینه‌بسته و صوت آفتاب‌سوخته آن سند سال‌ها زحمت اوست گفت: ما را وعده آب سد دوستی دادند حال که آب ورود به سد کم شده است دست روی چاه‌ها گذاشتند و می‌گویند ما در بحران قرار داریم و یا اینکه اعتقادی به شیب زمین منطقه به سمت کشور ترکمنستان را قبول ندارند و این حرف را افراد با اهداف خاص می‌زنند، حال اگر درست می‌گویید چرا همین پارسال میلیون‌ها مترمکعب آب به آن سمت سرازیر شد مگر تنها در سال گذشته بود ما سال‌هاست که می‌بینیم آب منطقه چه درروی زمین و چه در عمق زمین به‌سوی همسایه شمالی ما در حال گذر است و اگر برداشت نکنیم از دست می‌رود.

 وی افزود: به‌تبع این پیش‌بینی‌ها و طی این سال‌ها آنچه دست مردم را گرفت، حق آبه داده نشده، نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاه‌ها، جریمه‌ای به نام اضافه برداشت آب و افزایش هزینه‌های کشاورز بود، به‌طوری‌که مردم منطقه به‌خصوص قشر کشاورز و دامدار خود را در استفاده از آب سد دوستی و روان آب‌ها (رانده) و در اجرای این طرح (مانده) به‌حساب می‌آورند.

 مرادی تصریح کرد: شما در بدترین نقطه این منطقه اگر یک چاه بزنید در عمق ۲۰ الی ۳۰ متری به آب می‌رسد پس ضرورتی ندارد که کنتورها هوشمند، چاه‌ها تخریب و آب‌بها مثل سایر مناطق کشور حساب شود؛ پروانه‌های بهره‌برداری آب چاه‌ها از روی عدالت نیست.

 مسئله بحران ساختگی آب کشاورز سرخسی را حاشیه‌نشین شهرها می‌کند

میش مست کشاورز باسابقه سرخسی با اشاره به سیاست‌های آب منطقه‌ای گفت: متأسفانه آب منطقه‌ای صدور پروانه چاه‌ها را با توجه به متراژ زمین و تعداد بهره‌بردار صادر نکرده است و اگر معتقد به وجود کم‌آبی در سال‌های آینده است چرا در مسیر خط انتقال آب سد دوستی به مشهد به کشاورزانی که لوله آب از بین زمین‌های آن‌ها عبور کرده آب می‌دهد و در مقابل کشاورز سرخسی از حق آبی که قانونا به آن‌ها تعلق دارد محروم می‌شود.

 وی افزود: هوشمند کردن کنتورهای چاه‌ها، جریمه‌های غیر کارشناسی شده از سال ۹۰ و مسئله بحران ساختگی آب آن‌هم به بهانه افت یک متری آب در چاه‌ها در سرخس موضوعی است که می‌تواند طی سال‌های آینده کشت آبی را به تعطیلی بکشاند و کشاورز سرخسی را حاشیه‌نشین شهرها کند.

 در سرخس بحران آب نداریم

قاسم‌زاده معتمد محلی و از کشاورزان باتجربه شهرستان نیز در این خصوص گفت: ما در سرخس احساس بحران آب نداریم؛ این منطقی که امروز به بهانه بحران آب چاه‌ها تخریب و یا کنتورهای به کارت هوشمند مجهز شده جز که هزینه کشاورز را افزایش داده نتیجه‌ای ندارد چراکه هنوز انتقال آب به بستر زمین سنتی است.

 وی تصریح کرد: لوله‌گذاری در منطقه با توجه به اینکه سرخس قطب کشاورزی استان است درست انجام‌نشده ما از آب منطقه‌ای و شخص فرماندار تقاضا داریم این وجه اضافه برداشت‌ها را از مردم نگیرند، آنچه از سد دوستی قرار بود به این مردم برسد فراموش‌شده است؛ چرا کارشناسان کشاورزی و آب منطقه‌ای تکلیف حرکت آب سفره‌های زیرزمینی را مشخص نمی‌کنند.

 قاسم‌زاده افزود: بر اساس تجربه و تحقیقاتی که انجام‌گرفته آب منطقه سرخس به‌طرف ترکمنستان سرازیر است اگر می‌گویید نه چرا تکلیف مردم را روشن نمی‌کنید؛ ما با مدیریت مصرف آب چه در بحران باشیم چه نباشیم مشکلی نداریم اما زیرساخت‌ها را بسازید سپس قوانین خود را اجرا کنید.

 تعیین خسارت حق آبه کشاورزان عادلانه نیست

در ادامه این گزارش دبیر نظام صنفی کشاورزان شهرستان سرخس با اشاره به حق آبه فراموش‌شده زارعین منطقه طی سه سال گذشته گفت: با توجه به وعده‌ها و قول‌های داده شده از ابتدای بهره‌برداری از سد دوستی تنها یک یا دو سال به بعضی از تعاونی‌ها آب داده شد اما مدت سه سال است که کشاورزان به آب سد دوستی دسترسی ندارند.

 علی‌اصغر صفاییان افزود: با پیگیری‌های صورت گرفته قول داده شده بهای حق آبه کشاورزان را پرداخت کنند که البته ما نسبت به قیمت تعیین‌شده نیز اعتراض داریم.

 وی اظهار داشت: بحث دیگر کشاورزان سرخسی با آب منطقه‌ای سیاست‌های است که در خصوص پلمپ چاه‌های غیرمجاز، هوشمند شدن کنتورهای چاه‌ها و میزان ساعات برداشت اتخاذ کرده است که با توجه به عدم زیرساخت‌های لازم اعم از تجمیع اراضی، لوله‌کشی و گسترش آبیاری نوین و مهم‌تر از همه پرت آب براثر تبخیر در گرمای ۶ تا ۷ ماهه سال در منطقه منطقی به نظر نمی‌رسد.

 دبیر نظام صنفی کشاورزان یادآور شد: شهرستان سرخس سال‌هاست قطب تولید علوفه گندم پنبه و صیفی‌جات استان است؛ چرا ادارات مرتبط با بخش کشاورزی به وظایف خود به‌طورجدی وارد عمل نشدند وقتی طی این دو دهه تنها ۲ کیلومتر از اراضی منطقه لوله‌کشی شده آیا می‌شود قوانینی را اجرا کرد که هم‌خوانی با وضعیت زیرساخت‌ها ندارد؟ اینکه اعلام می‌شود سرخس به خط بحران آبی نزدیک است موردقبول هیچ کشاورزی نیست، البته مدیریت آب کاملاً منطقی است به‌شرط آنکه تسهیلات لازم برای کشاورز مدنظر گرفته شود.

 پروانه بهره‌برداری چاه‌ها سند ملی است

رئیس آب منطقه‌ای شهرستان سرخس با اشاره به وضعیت آب در شهرستان گفت: چاه‌های منطقه که چیزی بالغ‌بر ۳۲۰ حلقه چاه است، پروانه‌ای بر اساس سند ملی آب دارد که قابل‌تغییر نیست و چنانچه چاهی دارای مشکل در میزان ساعات برداشت آب دارد باید توسط بهره‌برداران مدیریت شود.

 امیر سالکی ادعای حرکت روان آب‌ها به‌طرف کشور همسایه را غیرعلمی عنوان کرد و افزود: بر اساس دفتر مطالعاتی ما و بررسی‌های انجام‌شده حرکت آب‌ها به‌طرف ترکمنستان نیست و این را ما به فرمانداری اعلام کرده‌ایم اما مطرح کردن این مطالب با اهداف خاصی عنوان می‌شود چراکه ما سالانه چیزی نزدیک به ۴۰ میلیون مترمکعب کسری آب‌های زیرزمینی داریم.

 وی یادآور شد: آبی که در شهرستان در اختیار کشاورزان قرار دارد از حجم بالایی برخوردار است ولی متأسفانه مدیریت نمی‌شود.

 رئیس آب منطقه‌ای سرخس تصریح کرد: ما در بحث جرائم افزایش برداشت کمترین بها را محاسبه کردیم چراکه راندمان پایین است.

 سهم حق آبه کشاورزان سرخس ۱۱ میلیون مترمکعب است

نماینده سرخس در مجلس شورای اسلامی با اشاره به سهم حق آبه کشاورزان منطقه از سد دوستی گفت: پس از نشست‌های متعدد و رایزنی‌های لازم در ابتدای دی‌ماه سال جاری با حضور نماینده کشاورزان سرخس جلسه‌ای ۵ ساعته با مدیرعامل آب منطقه‌ای استان داشتیم که ماحصل این نشست تهیه تفاهم‌نامه‌ای بود که به امضای اعضای جلسه رسید.

 سید احسان قاضی‌زاده هاشمی با اشاره به مفاد تفاهم‌نامه که دارای سه عنوان شامل مدیریت جریمه‌ها، حق آبه کشاورزان و سهم اضافه برداشت است افزود: موضوع جریمه‌ها بر این اساس توافق شد که اگر چاه داران و یا مستأجران آن‌ها جریمه‌های مربوط به اضافه برداشت طی سال‌های ۹۰ الی ۹۳ به آنان ابلاغ نشده باشد از پرداخت آن معاف هستند ولی چنانچه برگه اخطار را دریافت کردند موظف به پرداخت هستند.

 وی یادآور شد: بحث حق آبه از سد دوستی که به مدت سه سال ۱۰۰ درصد حذف‌شده و کشاورزان طلبکارند باید با جریمه اضافه برداشت‌ها تهاتر شود.

 نماینده سرخس در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: ازآنجاکه زیرساخت‌های لازم اعم از مکانیزه شدن آبیاری، یکپارچه‌سازی زمین‌ها در شهرستان انجام نگرفته و از سویی به دلیل آستانه‌ای بودن موانع قانونی دارد موافقت شد، سهمی تحت عنوان اضافه برداشت با تشخیص اداره کشاورزی بر اساس نوع کشت و مکانیک زمین به کشاورزان بین یک تا دو برابر پروانه بهره‌برداری داده شود که این میزان مصرف مشمول اضافه برداشت نخواهد شد.

 نمی‌توان یک‌شبه مردم را از نان خوردن انداخت

فرماندار سرخس با اشاره به اینکه در برنامه ششم توسعه باید ۱۱ میلیارد مترمکعب آب صرفه‌جویی داشته باشیم گفت: این سند بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی برای دولت قابل‌اجراست اما نمی‌توان یک‌شبه مردم را از نان خوردن انداخت، چراکه سیاست دولت بر آن است که برای مردم اشتغال پایدار و ماندگاری در مناطق محروم و مرزی ایجاد کند.

 حسین سنجرانی بابیان اینکه در اجرای قانون باید حقوق مردم لحاظ شود افزود: بحث کمبود آب امری جدی و یک باور اعتقادی ازنظر علمی است.

 وی ادامه داد: شهرستان سرخس هم به‌تبع آن از مناطقی است که دچار کمبود آب شده و دشت ممنوعه دارد، اما ازآنجاکه ۹۰ درصد مردم منطقه از راه کشاورزی و دامداری گذران می‌کنند باید زیرساخت‌ها شامل یکپارچه‌سازی زمین، تغییر الگوی کشت و استفاده از آبیاری نوین انجام گیرد به‌شرط آنکه در بحث اعتبارات مشکلی نداشته باشیم.

 فرماندار سرخس اظهار داشت: جهاد کشاورزی هم‌اکنون در یک برنامه مدون آموزش‌هایی را به کشاورزان منطقه ارائه می‌دهد به‌طوری‌که طی یکی دو سال گذشته بحث کشت چغندر پاییزی استقبال خوبی داشته است.

 سنجرانی با اشاره به اینکه در سال گذشته فقط ۲ کیلومتر لوله‌گذاری داشتیم تصریح کرد: امسال با توجه به اعتبارات ویژه‌ای که در کمیته برنامه‌ریزی شهرستان همراه با اعتبارات ملی در نظر گرفته‌شده  قرار است۸۰ کیلومتر از اراضی منطقه لوله‌گذاری شود که این امر می‌تواند انقلابی در بخش کشاورزی و بهینه‌سازی مصرف آب ایجاد کند.

 وی تأکید کرد: ما باید در بحث صرفه‌جویی آب‌ها قانون‌مند حرکت کنیم و چاه‌های که دچار مشکل هستند و می‌شود با پلمپ آن‌ها بحران را از بین برد مدیریت کنیم، یعنی از چهل چاه با پیشنهاد خود کشاورزان چند حلقه چاه را که آب همه را تأمین کند فعال باشند و مابقی مسدود شوند.

گزارش- محمود محمودی

مدیر دفتر بهره برداری و نگهداری از تاسیسات آب خراسان رضوی خبرداد:

کاهش60میلیون مترمکعبی ذخایر آبی سدهای استان

 

کاهش 96میلیون متر مکعبی ذخیره آب سد دوستی

نویسنده : علی بیات

مدیر دفتر بهره‌برداری و نگهداری از تاسیسات آب خراسان رضوی گفت:در 18سد بزرگ خراسان رضوی 379 میلیون متر مکعب آب ذخیره شده است که  سال قبل این رقم 439میلیون متر مکعب بود.به گزارش خراسان رضوی، علی محمد خانی روزگذشته در گفت وگو با خراسان رضوی از کاهش 60میلیون متر مکعبی ذخیره آب پشت سدها خبر داد وافزود:بیشترین کاهش ذخیره آب مربوط به سد دوستی است چون آب گیری در بالا دست این سد باعث کاهش بیشتر ذخیره آب در این سد شده است.وی تصریح کرد:سد دوستی امسال277میلیون متر مکعب آب ذخیره دارد ولی این رقم در سال قبل373میلیون متر مکعب بود واین نشان می دهد که حدود 100میلیون متر مکعب سد دوستی کاهش ذخیره آب دارد البته خوشبختانه وضعیت نسبتا مناسب ذخیره آب سد های استان به استثنای سد دوستی باعث شده از 96 میلیون متر مکعب کاهش آب سد دوستی40میلیون متر مکعب  جبران شود.وی دلیل عمده کاهش ذخایر آب استان را کمبود بارش‌ها در حوزه سد دوستی برشمرد و افزود: به دلیل این که سد دوستی بیشترین حجم را دارد و بارش‌ها در این سد کم بوده است در مجموع همچنان نسبت به سال گذشته عقب هستیم.وی تاکیدکرد: برای جبران کمبود منابع آبی استان لازم است در مصرف آب مدیریت داشته باشیم.مدیر دفتر بهره‌برداری و نگهداری ازتاسیسات آب  استان گفت:سال گذشته در پاییز وزمستان عملا بارشی نداشتیم ولی در فصل بهار امسال بارش ها مناسب بود وامید واریم امسال هم این اتفاق بیفتد./ شماره : 19411 - ۱۳۹۵ يکشنبه ۷ آذر/ خراسان رضوي/ صفحه 3

احسان بابايي

گزارشی از اختصاص نیافتن سهمیه آب سد دوستی به منطقه صالح آباد پس از گذشت 11 سال

تشنگی صالح آباد در همسایگی سد دوستی

نام عکاس : بهره مند، ذباح

    شماره : 19345 -     ۱۳۹۵ يکشنبه ۱۴ شهريور/ خراسان رضوي

مهدي ريحاني

مهدي ريحاني

مدیر عامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی 

کاهش 5 درصدی ذخیره آب سدهای استان

شماره : 19249 -     ۱۳۹۵ يکشنبه ۱۹ ارديبهشت/ خراسان رضوي

مهدي عليميرزايي

ايستگاه پمپاژ پايين دست سد دوستي با 4 پمپ 700ليتر در ثانيه با هزينه اي بالغ بر 4 ميليارد تومان و در عرض يک سال ساخته شده است.معاون اول رئيس جمهور از محل بند انحرافي شير تپه که محل تقسيم آب ايران و ترکمنستان است هم بازديد کرد.

سرخس، تمدن/رئيس اداره آب و فاضلاب شهرستان سرخس در مورد علل افت آب سددوستي و وضعيت منابع آبي شهرستان مطالبي اظهار کرد. مهندس سالکي پنج شنبه گذشته ميزان ذخيره فعلي سد دوستي را در حدود ۳۵۰ ميليون مترمکعب ذکر کرد و افزود: حوزه اصلي تامين آب سد آب هاي جاري از کوه هاي افغانستان است. وي تصريح کرد: کمبود آب سد بيشتر به دليل خشکسالي هاي اخير و کاهش روان آب ها و در نتيجه کاهش شديد ميزان آب ورودي به سد است و احداث سد در کشور افغانستان به لحاظ وسعت حوزه «هريرود» تاثير کمتري دراين کاهش آب داشته است. سالکي خاطرنشان کرد: با وجود مشکلات موجود تعهدات مان نسبت به تامين آب مورد نياز کشاورزان داراي قرارداد را انجام داده ايم و حتي ميزان آب تحويلي به آن ها ۲۰درصد افزايش داشته است. وي افزود: در تامين ميزان آب انتقالي به مشهد نيز تاکنون مشکلي نداشته ايم. سالکي درباره وضعيت پروژه انتقال آب سد دوستي به شهر سرخس گفت: با وجود مشکلات موجود پيمانکار مشغول به کار است و ۱۵کيلومتر لوله گذاري مسير مصوب نيز انجام شده اما وجود مشکلات اعتباري باعث کندي پيشرفت کار شده است. وي افزود: متاسفانه کمبود بارندگي و برداشت هاي بي رويه آب باعث افت يک متري منابع آبي دشت سرخس شده است.

عنوان رئيس امور منابع اب سرخس صحيح ميباشد

خشکسالی چندسال اخیر و کاهش نزولات آسمانی در بعضی مناطق کشور مشکلاتی را ایجاد و نگرانی اقشار مختلف مردم خصوصا کشاورزان را در پی داشته است. دشت سرخس نیز که با وجود مراتع گسترده نقش مهمی در دامداری کشور دارد از این مشکلات در امان نمانده است. مهندس سالکی رییس اداره منابع آب شهرستان سرخس به بعضی ابهامات در خصوص وضعیت منابع آبی شهرستان پاسخ داد. وی میزان ذخیره فعلی سد دوستی را در حدود350میلیون مترمکعب ذکر کرد و افزود: حوزه اصلی تامین آب سد آبهای جاری از کوه های افغانستان می باشد. وی تصریح کرد:کمبود آب سد بیشتر به دلیل خشکسالی های اخیر و کاهش روان آبها و در نتیجه کاهش شدیدمیزان آب ورودی به سد می باشد و احداث سد در کشور افغانستان به لحاظ وسعت حوزه هریرود تاثیر کمتری در این امر داشته است. 

تعهدات نسبت به کشاورزی منطقه انجام شده است

مهندس سالکی خاطر نشان کرد :با وجود مشکلات موجود تعهدات مان نسبت به تامین آب مورد نیاز کشاورزان دارای قرارداد را انجام داده ایم وحتی میزان آب تحویلی 20 درصد افزایش داشته است. وی افزود: در تامین میزان آب انتقالی به مشهد نیز تاکنون مشکلی نداشته ایم. وی در مورد وضعیت پروژه انتقال آب سد دوستی به شهر سرخس گفت: با وجود مشکلات موجود پیمانکار مشغول به کار وپروژه در حال انجام بوده و 15 کیلومتر از مسیر مصوب نیز انجام شده است اما وجود مشکلات اعتباری کندی پیشرفت کار را موجب شده است.

مشکل چاه های غیر مجاز و اضافه برداشت از چاههای مجاز

رییس امور منابع آب سرخس خاطر نشان کرد: از آنجا که منابع آب جزو انفال بوده و میراثی است که باید برای آیندگان نیز حفظ شود چنانچه روند فعلی و اضافه برداشت از چاه های مجاز و حفر چا ههای غیر مجاز ادامه یابد در آینده نزدیک با مشکلات جدی مواجه خواهیم شد. وی افزود: بسیاری از دارندگان چاه های غیر مجاز نسبت به ثبت نام برای اخذ پروانه اقدام کرده اند و چنانچه با تقاضای آنان موافقت نشود با هماهنگی مقامات قضایی و انتظامی نسبت به تخریب و پرکردن جاه های غیر مجاز اقدام خواهیم کرد. وی خاطرنشان کرد: نصب کنتورهای هوشمند در مدیریت منابع آبی و جلوگیری از اضافه برداشت از چاه های مجاز نقش اساسی دارد. سالکی تصریح کرد: کمبود بارندگی، کاهش شدید روان آبهای سطحی و عدم تغذیه سفره های آب زیرزمینی در سال زراعی جاری افت بیش از یک متری منابع آب زیر زمینی دشت سرخس را موجب شده است. وی اظهار امیدواری کرد: با افزایش بارندگی، بهبود روش های آبیاری کشاورزی و صرفه جویی مردم روند کاهش سطح منابع آبی پایان یابد.

سيد محمود عبادي

سرخس، محمودي/ با توجه به ذخيره ناچيز آب پشت سد دوستي کشاورزان سرخسي با برنامه ريزي به کشت اقدام کنند.مدير منابع آب سد دوستي در جلسه هم انديشي مسائل آب و کشاورزي با اشاره به وضعيت موجود در جمع کشاورزان گفت: از زمان بهره برداري از سد دوستي و بر اساس ميزان ذخيره آب توانستيم ۸۰۰ ميليون متر مکعب آب بدون توجه به مقدار سرريز که بالغ بر يک ميليارد متر مکعب مي شود رهاسازي کنيم.

مهندس «سالکي» افزود: چنان چه در سال زراعي جاري ميزان روان آب ها به اندازه کافي نباشد تنها زارعيني مي توانند کشت کنند که از آب چاه ها استفاده مي کنند. وي تصريح کرد: از هم اکنون کشاورزان بايد با برنامه ريزي به سوي کشت هايي بروند که به آب کمتر نياز دارد.